Ռուսթավելու <<Ընձենավորը>> պոեմը գրվել է՝ 1189-1207 թվականների ընթացքում, և նվիրվել է Թամար թագուհուն, և իր ամուսուն՝ Դավիթ Սոսլանին: <<Ընձենավորը>> պոեմում նկարգրվող իրադարձությունները տեղի են ունեցել Հնդկաստանում, Պարսկաստանում և այլ երկրներում: Պոեմի մեջ արտացոլվում է 12-րդ դարի՝ Վրաստանի հասարակական, քաղաքական կյանքը: Պոեմում ներկայացված էտղամարդու և կնոջ բարոյական հավասարությունը: Իսկ այդ ամենը հյուսվում է եղբայրության, նվիրված ընկերության ու բարեկամության փառաբանությամբ։ Պոեմի հերոսները՝ անբաժան ընկերներ Ավթանդիլը, Տարիելը և Փրիդոնը, տարբեր ազգերի ներկայացուցիչներ են: Նրանք խիզախ են և քաջ, նրանք այնքան մտերիմ են, որ հանուն ամեն ինչի կզոհաբերեն իրենց կյանքը: Ռուսթավելին դատապարտել է ստրկամտությունը՝ ընթերցողին անհաշտ պայքարի կոչելով չարիքի ու բռնության դեմ։ Նրա քաղաքական իդեալը թագավորական՝ կենտրոնացված իշխանությունն է ու կառավարման միապետական ձևը։ Ըստ Ռուսթավելու միապետը պետք է հզոր լինի, լուսավորյալ, օրինապաշտ և արդարադատ: Ռուսթավելին սերը, բարեկամությունը, հայրենասիրությանը ու մարդասիրությ գաղափարները վեր է դասել ամեն ինչից: Նրա համար սերը երկրային և ազնվազարմ պարգև է եղել: <<Ընձենավորը>> պոեմը գրելուց հետո, Ռուսթավելին այնքան հայտնի դարձավ, որ նրա անունով կոչվել են Թբիլիսիի պետական ակադեմիական թատրոնը, թատերական և գրականության ինստիտուտները, նույնիսկ նրա անունով պողոտա կա: Ռուսթավելին նաև Վրաստանում ունի տարբեր հուշարձաններ նաև Ախալքալաքում ունի կիսանդրի: Բացի Վրաստանից, Երևանում նույնպես կա Ռուսթավելու անվամբ դպրոց, փողոց, և ԵՊՀ-ում հայ-վրացական բանասիրության գիտահետազոտական կաբինետը Ռուսթավելու անվամբ է:Ընձենավորը Շոթա Ռուսթավելի
Ռուսթավելու <<Ընձենավորը>> պոեմը գրվել է՝ 1189-1207 թվականների ընթացքում, և նվիրվել է Թամար թագուհուն, և իր ամուսուն՝ Դավիթ Սոսլանին: <<Ընձենավորը>> պոեմում նկարգրվող իրադարձությունները տեղի են ունեցել Հնդկաստանում, Պարսկաստանում և այլ երկրներում: Պոեմի մեջ արտացոլվում է 12-րդ դարի՝ Վրաստանի հասարակական, քաղաքական կյանքը: Պոեմում ներկայացված էտղամարդու և կնոջ բարոյական հավասարությունը: Իսկ այդ ամենը հյուսվում է եղբայրության, նվիրված ընկերության ու բարեկամության փառաբանությամբ։ Պոեմի հերոսները՝ անբաժան ընկերներ Ավթանդիլը, Տարիելը և Փրիդոնը, տարբեր ազգերի ներկայացուցիչներ են: Նրանք խիզախ են և քաջ, նրանք այնքան մտերիմ են, որ հանուն ամեն ինչի կզոհաբերեն իրենց կյանքը: Ռուսթավելին դատապարտել է ստրկամտությունը՝ ընթերցողին անհաշտ պայքարի կոչելով չարիքի ու բռնության դեմ։ Նրա քաղաքական իդեալը թագավորական՝ կենտրոնացված իշխանությունն է ու կառավարման միապետական ձևը։ Ըստ Ռուսթավելու միապետը պետք է հզոր լինի, լուսավորյալ, օրինապաշտ և արդարադատ: Ռուսթավելին սերը, բարեկամությունը, հայրենասիրությանը ու մարդասիրությ գաղափարները վեր է դասել ամեն ինչից: Նրա համար սերը երկրային և ազնվազարմ պարգև է եղել: <<Ընձենավորը>> պոեմը գրելուց հետո, Ռուսթավելին այնքան հայտնի դարձավ, որ նրա անունով կոչվել են Թբիլիսիի պետական ակադեմիական թատրոնը, թատերական և գրականության ինստիտուտները, նույնիսկ նրա անունով պողոտա կա: Ռուսթավելին նաև Վրաստանում ունի տարբեր հուշարձաններ նաև Ախալքալաքում ունի կիսանդրի: Բացի Վրաստանից, Երևանում նույնպես կա Ռուսթավելու անվամբ դպրոց, փողոց, և ԵՊՀ-ում հայ-վրացական բանասիրության գիտահետազոտական կաբինետը Ռուսթավելու անվամբ է:
Անահիտ Հովսեփյան 